فصد درمانی چیست؟ و چه فوایدی دارد؟

یکی از روش های خون گیری در طب سنتی، فصد خون یا فصد درمانی می باشد که باعث دفع سموم بسیارس از بدن در زمان غلبه سودا و دفع مواد زائد خون می گردد. این روش نسبت به روش های حجامت و یا بادکش ناشناخته تر بوده و اغلب مردم با آن نا آشنا هستند.

فصد خون چیست؟

فصد خون یا فلبوتومی به معنای گرفتن خون از بیمار می باشد که با وارد نمودن سوزن به رگ و کشیدن خون به درون لوله های مخصوص یا کیسه های فصد خون انجام می شود، روش فصد خون جنبه درمانی بسیاری دارد. افراد مبتلا به پرخونی غیر طبیعی و همینطور اشخاص درگیر با افزایش پرخطر آهن می توانند با انجام خونگیری های مرتب مشکلات خود را درمان نمایند. خونگیر یا فلبوتومیست فردی آموزش دیده و مجرب و آزموده می باشد که نقش زیادی در تشخیص بیماری ها و پیگیری نتایج درمان آن ها دارد. در واقع خون گیری توسط گروهی مجرب و حرفه ای انجام می شود که می توانند با تضمین صحت خون گیری و تامین سلامت نمونه های خون، حافظ سلامت بیمار باشند.

فلبوتومی یک واژه کاملا انگلیسی می باشد و همانگونه که گفته شد به معنی گرفتن خون از ورید دست و استفاده از کیسه های مخصوص فلبوتومی برای انجام این کار است. مقدار Hb هموگلوبین به وسیله دستگاهی مخصوص مستقر شده در محل انجام کار در مدت زمان خیلی اندک یعنی در چند ثانیه مشخص می گردد. با توجه به میزان Hb هموگلوبین و سن و جنس بیمار و همینطور بیماری های مزمنی که شرح حال آن توسط پزشک گرفته شده است، مقدار خون گیری مشخص می شود.

ارزیابی آزمایشگاهی غلظت خون با هموگرام آغاز می گردد که در واقع یک شمارش کامل خون (هموگلوبین، هماتوکریت، پلاکت شاخص های گلبول قرمز) و همچنین گسترش خون محیطی است. با این توضیحات باید بدانید که فصد خون در واقع همان رگ زدن قدیم می باشد که در گذشته بسیار رواج داشته است، این کار باید توسط فرد ماهر و متخصص صورت گیرد، در قدیم فصد یا رگ زدن را به کمک یک ابزار کوچک فلزی با نام نیشتر انجام می دادند که شکل و اندازه ی آن برای هر رگ متفاوت بود.

حکیمان طب سنتی بر این عقیده هستند که بدن آدمی از چهار خالط خون، بلغم، سودا و صفرا تشکیل یافته است، اگر مقدار این چهار خلط همواره در حد تعادل و تناسب باشند بدن در حالت سلامت قرار خواهد داشتف ولی اگر این خلط ها کاهش یا افزایش یابند بدن دچار تغییراتی شده و بیمار می شود. در این مورد فصد خون می تواند تعادل و تناسب را در این چهار خلط ایجاد نماید و از بروز بیماری پیشگیری کند. با توجه به مفید بودن فصد و مهم بودن آن در این مطلب نکاتی در مورد آن و همچنین نحوه انجام آن و فوائد آن بیان خواهیم کرد.

دلیل انجام فصد خون

فصد یا رگ زدن به منظور مداوای بعضی بیماری ها هنگام ضرورت انجام می شود، و در آن با تیغ زدن وریدها خون را از بدن خارج می نمایند. بعضی از پزشکان بر این عقیده هستند که این روش اشتباه است و با آن مخالفت می کنند، بر طبق گفته ی آن ها خون و املاح آن برای بدن لازم است و نباید آن را از بدن خارج کنیم. ولی حکما و پزشکان طب سنتی معتقدند که وقتی یک فرد به دلیل کم تحرکی، پرخوری و روی هم خوری دچار مشکل در اخلاط چهار گانه بدنش می شود باید برای درمان و بهبود بیمار از روش فصد درمانی استفاده نمود و خون را از وریدها خارج کرد. روش فصد خون درد زیادی ندارد و می تواند گفت که بدون درد است و اگر به وسیله یک پزشک کاربلد و مجرب انجام شود بدون عارضه بوده و خطری به همراه ندارد.

هدف از فصد خون

در طب سنتی و قدیم فصد برای کم نودمن خون زیاد بدن و یا انحراف خون از عضو آسیب دیده انجام می شده است، به عنوان مثال اگر شخصی دچار التهاب عضو می شده و این التهاب باعث پر خونی در او می شده به منظور کم نمودن درد و التهاب و کاهش خون در نزدیکترین رگ محل درد فصد انجام می شده است و مقداری خون از سیاهرگ گرفته می شده است. البته طبیبان برای کاهش درد دورترین رگ را برای اینکار انتخاب می نمایند.

فصد رگ های قسمت مختلف در بدن مثل گردن، پیشانی، پشت زانو و … برای التیام دادن دردهایی مثل درد بواسیر، درد رحم، سوء هاضمه، کمر درد، واریس، خونریزی شدید بینی، پرفشاری خون و درمان برخی نازایی ها به کار برده می شود.

تفاوت بین فصد و حجامت

فصد و روش حجامت هر دو به منظور پیشگیری و درمان بعضی از بیماری ها انجام می شوند و در هر دو مورد مقداری خون از بدن خارج خواهد شد ولی این دو روش درمانی تفاوت هایی نیز با هم دارند.

• در فصد، خون گیری از عروق اصلی بدن انجام می شود و در آن رگ را کاملا می گشایند تا میزان مشخصی از خون از بدن بیمار خارج شود، بعلاوه خونی که خارج می شود غلیظ و از عمق بدن اخلاط و سموم را خارج می سازد
• ولی در حجامت در ابتدا با کمک برخی وسائل قسمتی از بدن به ویژه پشت، صورت، دست و یا پا را بادکش می کنند و به وسیله ابزار مخصوصی پوست را خراش داده تا خون رقیقی از مویرگ های قسمت های سطحی بدن و پوست و یا مویرگ های داخل عضله خارج گردد و در این روش همان قسمت ها از اخلاط پاک خواهند شد.

فصد در چه زمان ها و به چه کسانی توصیه می گردد؟

خونی که به روش فصد از بدن خارج می شود زیاد است و می تواند باعث شود تا فرد دچار ضعف شده و یا اینکه به برخی قسمت های بدن مثل کبد، قلب و کلیه ها ضرر برسد. به همین دلیل فصد با توجه به تشخیص اطباء برای کودکان و افراد سالمند مناسب نبوده و توصیه نمی گردد. این روش درمانی به دلیل اینکه ممکن است مواردی مثل ضعف نیروی بدن و رخوت، بی اشتهایی، ضعف معده و کبد، سوء مزاج و … را به همراه داشته باشد برای اشخاص تب دار، ساکن مناطق سردسیر و کسانی که از شدت بیماری چهره ای زرد دارند ممنون است. اشخاصی که ضعف معده و کبد دارند نباید از روش فصد خون استفاده نمایند.

فصد درمانی برای اشخاص بالغ گرم مزاجی که در مناطق گرم سیر زندگی می کنند پیشنهاد می گردد، این افراد می توانند در فصل بهار و در ساعات اولیه روز بعد از هضم غذا و پس از کار کردن شکم این روش درمانی را انجام دهند.

روش فصد خون اغلب برای کسانی که حجم و غلظت خون زیادی دارند توصیه می گردد، این افراد دارای خصوصیاتی مانند استخوان بندی درشت، رویش مو زیاد، چشم و لبی درشت و … می باشند که بیشتر شامل مردها می گردد.

در فصل بهار اخلاط و فضولات در خون جریان می یابند و بدن با برخی هیجانات همراه می شود، از ای رو خون گرفتن باعث دفع این فضولات می گردد و همینطور فشار خون در بهار به اندازه ای است که عوارض ناشی از فصد خون به کمترین حد خود خواهد رسید، این در حالی  است که در زمستان فضولات غلیظ حرکت نمی کنند و خون گرفتن باعث دفع قسمتی مفید از خون می گردد، این روش درمانی بهتر است در زمستان و تابستان انجام نگیرد. بعلاوه انجام فصد در زنان باردار ممنوع است.

مواقعی که نیاز به فصد خون است

در موارد زیر اطباء توصیه می کنند که فصد درمانی انجام شود:

• زمانی که خون خیلی زیاد است
• در زمان هایی که فرد دچار کثیفی خون مثل داشتن قند، چربی، اوره، اسید اوریک بالا در خون باشد.
• زیادی و تباه بودن خون
• زمان انحراف مسیر خون در بدن
• داشتن فشار خون بالا
• در مواقع اورژانسی و بحرانی مانند ضربه ها، تصادفات و در حالت اسپاسم های شدید و کزاز
• به منظور تسکین دردهایی مثل سیاتیک، درد پستان و دردهای اسکلتی دیگر
• زمان غلبه سودا

مراقبت های لازم در انجام فصد

برای انجام فصد ابتدا پزشک طب سنتی باید سن بیمار، مزاج بدنی، نوع فصل، نوع بیماری، آب و هوا، محل زندگی، چاقی یا لاغری بیمار و قوت و ضعف معده بیمار را بررسی نماید و بعد اگر انجام فصل برای فرد مشکلی به دنبال نداشته باشد با توجه به رگ مورد نظر، عمق شکاف، مقدار خون و نوبت های خون گیری عمل فصد خون را انجام خواهد داد.

برای انجام دادن فصد شخص انجام دهنده باید تجربه، مهارت کافی و دانش شناخت دقیق محل رگ و نوع رگ ها و اعضای بدن را داشته باشد. باید بدانید که انجام دادن این روش خون گیری کار هر کسی نیست و نیاز به مهارت کافی دارد. هر نوع اشتباه در انجام دادن این عمل باعث آسیب رسیدن به بیمار و در برخی موارد موجب مرگ او خواهد شد، پس به خاطر داشته باشید که برای فصد درمانی نزد افراد غیر متخصص نروید و خودسرانه و بدون تجویز پزشک این عمل را انجام ندهید زیرا عواقب جبران ناپذیری را می تواند به دنبال داشته باشد.

موارد مهمی که باید قبل از قصد خون رعایت شوند

قبل از انجام دادن فصد خون به موارد زیر توجه داشته باشید:

• قبل از عمل فصد نباید حمام شود.
• نیاید خیلی گرسنه باشید یا خیلی پرخوری کرده باشید.
• بیمار نباید تا ۱۲ ساعت قبل از فصد مقاربت زناشویی داشته باشد، زیرا این عمل باعث تحلیل قوای بدن می شود و ممکن است بیهوشی را افت فشار خون را در زمان فصد به دنبال داشته باشد.
• قبل از انجام این عمل می توانید خوراکی های ترش و نوشیدنی های ترش مزه مثل آب انار، آبغوره، اب سیب ترش برای کاهش صفرا مصرف نمایید.
• قبل از انجام فصد خون غذاهای سرد مانند لبنیات، تخم مرغ، ماهی، برنج، مرغ، خیار، کاهو، کیوی، گوجه فرنگی، ماکارونی، آش جو و لوبیا نباید مصرف شوند.

مواردی که باید بعد از فصد خون انجام شود

بعد از انجام فصد درمانی بیمار باید برخی از موارد را رعایت نماید، در ادامه با این موارد آشنا می شویم.

• بیمار باید بعد از این عمل از غذاهایی لطیف مانند انواع سوپ بخورد و از پرخوری پرهیز کند.
• بیمار باید آهسته غذا بخورد و از مصرف غذای شور و دودی شده پرهیز نماید.
• فرد بیمار باید بعد از فصد در زمان استراحت رو به پشت دراز بکشد اما به خواب نرود.
• اگر محل انجام فصد دردناک باشد می توان از کمپرس گرم یا روغن میخک استفاده نمود تا درد کاهش یابد.
• در صورت خونریزی باید از یک گاز استریل بر محل استفاده شود و به مدت بیست دقیقه نقطه مورد نظر را محکم فشار داد.
• تا ۲۴ ساعت بعد از فصد مصرف خوراکی های حاوی تخم مرغ و غذاهای خیلی تند و تیز و خیلی ترش و خیلی شیرین ممنوعیت دارد.

چرا فصد باید دو یا چند بار انجام گیرد؟

فصد ایده آل به این شکل می باشد که باید سه مرحله پشت سر هم و طی ۱۴ روز انجام گیرد تا در هر بار به مقدار بیشتری سودا و بلغم و خون فاسد از بدن دفع شود. ولی در بیشتر موارد دو مرتبه این کار را انجام می دهند. اگر هدف از فصد بازگردانده شدن ماده باشد، هر چقدر خون به دفعات بیشتری بیرون داده شود هدف کاملتری حاصل می گردد. پس بهتر است در کمترین زمان و کمترین مدت فصد انجام شود و به فاصله یک روز صورت گیرد. اگر فصد در همان روز اول دوباره انجام شود رگ زدن مایل انجام می شود اگر فصد یک ساعت یا زودتر از آن دوباره انجام شود باید فصد به شکل عرضی انجام شود و اگر فصد در روز بعد صورت گیرد از طول انجام م گردد. در نظر بگیرید که مباید در میان دو فصد بیمار بخوابد زیرا خوابیدن بیمار باعث برگشتن ماده به داخل می شود و فصل دوم فصد تباه خواهد شد.

فصد خون باعث بهبود چه مشکلاتی خواهد شد

بعد از آشنایی با فصد درمانی و رگ زدن با برخی از فوائد مهم این عمل آشنا می شویم:

• فصد خون از مبتلا شدن به بیماری پیشگیری می کند:

زمانیکه مقداری خون از بدن کم می شود، از مقدار آهنی که در بدن وجود دارد کم خواهد شد، با توجه به این قضیه می دانیم که عوامل عفونت زا تا چه اندازه به آهن برای زنده ماندن نیاز دارند، کم کردن سطح آهن در بدن از روش اهدای خون یا فصد خون می تواند کمک نماید که از مبتلا شده به برخی از بیماری ها پیشگیری شود.

• فصد درمانی باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان می شود:

تحقیقات نشان داده اند که بین کاهش آهن از راه اهدای خون یا فصد درمانی و پایین آمدن ریسک ابتلا به سرطان ارتباط وجود دارد. در این مطالعه دریافته اند که افرادی که به شکل مرتب خون اهدا می کنند باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان در خود شده اند.

• کاهنده سفتی عروق و خطر حمله قلبی با فصد:

در یک مطالعه انجام شده بر روی ۳۰۰۰ فرد میانسال مشخص شد که اشخاصی که خون اهدا کرده بودند، ۸۸ درصد کمتر در معرض حمله قلبی قرار داشتند. دانشمندان برای توجیه این ارتباط چند تئوری ارائه کرده اند، اولین مورد این است که مسئله ی آهن در بین است، با بالا بودن سطح آهن در بدن و افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی ارتباطاتی وجود دارد. بالا بودن سطح آهن خون، رگ ها را فوری منقبض می نماید و از جریان خون در سیستم بدن کاسته می شود. زمانی که جریان خون ضعیفی در عروق جریان داشته باشد، این عروق سفت و سخت می شوند. بالا بودن سطح آهن خون همچنین می تواند باعث شود تا کلسترول اکسید شده و محصول اکسیداسیون، در دیواره ی عروق انباشته شوند و زمینه حمله قلبی و سکته مغزی فراهم می شود.

کاهش سطح آهن با اهدای خون و یا فصد به طور منظم باعث کاهش غلظت خون خواهد شد. خون غلیظ نمی تواند مواد مغذی را به خوبی به بافت های بدن انتقال دهد، به طور کلی مردها به خاطر داشتن غلظت خون بالا مشکلات بیشتری در سیستم جریان خون خواهند داشت. دانشمندان می گویند پریود ماهانه در خانم ها باعث می شود تا خونشان تعدیل گردد.

• فصد باعث بهبود حساسیت به انسولین شده خطر ابتلا به دیابت نوع دو را کاهش می دهد:

وجود آهن زیاد در خون می تواند باعث کاهش حساسیت به انسولین شود و باعث شود تا فرد بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار داشته باشد. حتی اگر شما مستعد دیابت نباشید باز هم اهدای خون منظم و یا انجام فصد به شکل منظم باعث تعدیل سطح آهن خون تان خواهد شد و حساسیت به انسولین در بدنتان بیشتر می شود.

• فصد خون باعث بهبود کالری سوزی می شود:

با توجه به مطالعه انجام شده در کالیفرنیا مشخص شده است که زمانی که خون اهدا می شود و یا فصد درمانی انجام می شود به شکل متوسط ۶۵۰ کالری سوزانده می شود.

• فصد و تصفیه خون منظم برای سلامت مردان مفید است:

مردها به شکل مستقیم آهن بیشتری نسبت به زنان در خون خود دارند. این دلیل اختلاف ظاهرا به سطح تستوسترون مربوط می شود. تستوسترون بالا پپتیدی به نام هپسیدین را که تنظیم کننده ی سطح آهن می باشد را سرکوب می نماید. هپسیدین پایین تر در آقایان به خاطر تستوسترون بیشتر به معنای بالاتر بودن سطح آهن در خون شان می باشد.

زنان هر ماهه یک گرم از آهن خونشان را در طی قاعدگی از دست خواهند داد از ای رو کمبود آهن مشکلی رایج در بین زنان در سنین قاعدگی محسوب می شود. ولی مردها شیوه ای طبیعی برای تعدیل سطح آهن خون خود ندارند. کمبود آهن موضوعی خوب نیست ولی آهن زیادی هم چیز خوبی نیست. دانشمندان عقیده دارند که یکی از فاکتورهایی که باعث افزایش طول عمر خانم ها می گردند همین است که در مقایسه با آقایان به دلیل داشتن تستوسترون کمتر و پریودی های هر ماه، آهن کمتری در خون خود دارند !

منبع : آرگا

برچسب :