جهانی، نشسته در قابی

| نسیم خلیلی | از ماشین کوکی استنلی کوبریک تا الیزابت تیلور در ایران «پرتقال کوکی»، فیلمی از استنلی کوبریک؛ قصه رویارویی انسان با وحشت فزاینده جهان صنعتی! انسان همچون ماشین بی اراده و کوچک کوکی است که با صدا و هیجان و تکنولوژی، کوک می شود تا زندگی کند و سپس آرام می میرد. این فیلم براساس روایتی داستانی از آنتونی برگس ساخته شده بود و گونه ای خودانتقادی تلخ نسبت به انسانی به شمار می آمد که با تکنولوژی روبه جلویش، درحال واپس رفتن است؛ یرواند آبراهامیان، تاریخ نگار، قصه پرتقال کوکی را به تاریخ ایران و واپسین شاهش پیوند داده است. او در کتاب «تاریخ ایران مدرن»، روایت می کند محمدرضا پهلوی، غرب را برای تولید شیاطین انسانی مانند شخصیت هایی که در فیلم پرتقال کوکی به نمایش درآمده، نکوهیده بود. این روایت نشان می دهد سینما و فیلم و سپس جعبه جادویی تلویزیون، چگونه راه خود را به کشاکش های گفتمان های جهان سیاسی گشوده است؛ وجهی که پژوهندگان گستره ارتباطات، آن را بین العملی بودن رسانه های ارتباط جمعی برشمرده اند و در این میان قصه تلویزیون، روایت پرشورتری است، شاید از آن رو که تلویزیون به یک تعبیر ... مرکز اخبار فیلم ایران اسلامی...